HUKUK & DANIŞMANLIK
Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numaralarının İşlenmesi Hakkında Rehber Yayımlandı
Kişisel Verileri Koruma Kurumu (Kurum) tarafından 16.01.2024 tarihinde kişilerin T.C. kimlik numaralarının işlenmesine dair bir rehber yayımlandı. İlgili rehberin yayımlanmasındaki amacın; rehberde kimlik numaralarının, farklı yöntemler mümkün iken doğrudan işlenmesi yoluna gidildiğine yönelik iddialara ilişkin bir bilgilendirme yapılması gerektiği olarak ifade edildi.
Rehber kapsamında, “T.C. kimlik numaralarının işlenmesinin öngörüldüğü durumlar” ile “T.C. kimlik numarası içeren belgelerin ya da kimlik bilgilerinin, kimlik tespiti ve sair amaçlarla yetkili mercilere ibrazı, gösterilmesi veya bildirilmesine ilişkin durumlar” yer aldı. İlgili konu başlıkları altında her bir durum yasal dayanaklarıyla beraber özel olarak açıklandı.
İşlemenin öngörüldüğü durumlarda dikkat çeken madde başlıkları;
Sipariş-kargo teslimatları ile posta gönderilerinin teslimleri,
- Posta Gönderilerine İlişkin Güvenlik Tedbirlerine Yönelik Usul ve Esaslar’ın 4’üncü maddesinde, posta gönderilerinin kabulü ve teslimi aşamasında hizmet sağlayıcılar tarafından, asgari olarak; teslim alanın, adı ve soy adı, T.C. kimlik numarasının kayıt altına alınması gerektiği belirlendiğinden işlenmesi öngörülmüştür.
Gerçek kişilere verilen tanıtıcı belgeler,
- 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 47’nci maddesinin 1’inci fıkrasında kişiler adına düzenlenecek olan her türlü form, beyanname, kimlik kartı, vergi kimlik kartı, sürücü belgesi, pasaport gibi bütün tanıtıcı belgelerde T.C. kimlik numarasının bulunması gerektiği izah edilmiştir.
Havayolu bilet düzenlemeleri,
- 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 40’ıncı maddesine göre havayolu ile seyahat edecek kişilerin bilgileri, kişilerin seyahatini kolaylaştırmak veya güvenlik ve risk değerlendirmesi yapmak amacıyla 6698 Sayılı Kanun’a riayet edilerek işlenebilir.
Karayolları taşıma ve biletlemeleri,
- Karayolları Taşıma Yönetmeliği uyarınca, taşıma hizmeti sunan yetki belgesi sahibi gerçek kişi ise T.C. kimlik numarasının ve 30 yolcunun Türk vatandaşı ise T.C. kimlik numarasının bulunması gerekmektedir. Söz konusu bilet yetkili acenteler aracılığı ile düzenleniyorsa, yetkili acente sahibi gerçek kişi ise onun da T.C. kimlik numarasının bilette yer alması gerekmektedir.
Etkinlik ve spor müsabakaları biletlemeleri,
- 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’un 5’inci maddesinin (4) numaralı fıkrasında, futbol dalında en üst lig ile bir altındaki ligde seyir alanlarına giriş için bir elektronik kart alınacağı, bu kartta bilet satın almak isteyenlerin adı, soy adı, T.C. kimlik numarası ve fotoğraflarının bulunacağı hükme bağlanmıştır.
Spor salonlarında/tesislerinde çalışma veya üye olmaı,
- Özel Beden Eğitimi ve Spor Tesisleri Yönetmeliği’nin 16’ncı maddesine göre tesis sahibi tarafından, tesiste görevli olanların T.C. kimlik numaraları da dâhil olmak üzere kimlik ve iletişim bilgilerinin tutulduğu bir kayıt defteri bulundurulur.
Tespit ve sair amaçlarla bilgilerin ya da belgelerin ibrazı, gösterilmesi durumlarında öne çıkan madde başlıkları;
Mesafeli sözleşme yapılması,
- Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendinde tüketiciye, mesafeli sözleşmenin kurulmasından ya da buna karşılık gelen herhangi bir teklifi kabul etmeden önce satıcı veya sağlayıcı tarafından, satıcı veya sağlayıcının adına ya da hesabına hareket edenin kimliğinin bildirilmesi gerektiği öngörülmüştür.
Sağlık hizmet sunucularında yapılan kimlik tespit işlemleri,
- 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 67’nci maddesinde haklardan yararlanabilmek için kimlik doğrulamasının yapılması ve/veya nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, evlenme cüzdanı, pasaport veya Kurum tarafından verilen resimli sağlık kartı belgelerinden birinin gösterilmesi zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.
Elektronik ödeme hizmetleri,
- 6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’un 12’nci maddesinin (3) numaralı fıkrasında müşteri kimliğini doğrulamaya imkân vermesi gerektiği düzenlenmiştir.
Spor müsabakalarına bahis oynama ve ikramiye kazanma,
- Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliği’nin 12’nci maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca, 45 Spor Toto Teşkilat Başkanlığı’nın görevlendirdiği sabit ve geçici bayiler, ikramiyeli biletleri ibraz edenlere kimlik tespiti yapmak suretiyle ödeme yapar.
Kolluk güçlerinin kimlik sorma yetkisi,
- 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu’nun 4/A maddesinde, polisin belirli amaçlarla ve makul bir sebep karşısında kişi ve araçları durdurarak kimlik ibrazı isteyebileceği ve 9’uncu maddesinde polisin güvenliğini 46 sağladığı bina ve tesislerde kimliğin sorulmaksızın ibraz edileceği hükme bağlanmıştır.
Yukarıda sıralanan önemli konu başlıkları ve rehberde yer alan diğer ilgili süreçlere ilişkin veri işleme faaliyetleri değerlendirildiğinde; kimlik numarasının özel nitelikli kişisel veri niteliğine haiz olmasa dahi büyük önem taşıdığı, somut durumlarda “işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olma ilkesi” olarak sayılan genel ilkelerin gözetilmesi gerektiği ve daha az müdahale edici yöntemlerin mümkün olup olmadığı gözetilerek varsa bu yöntemlerin tercih edilmesi gerektiğinin altı çizildi.
6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında veri işleme faaliyeti yürütenlerin, rehberde de isabetli bir şekilde vurgulandığı gibi faaliyetlerinde minimum veri işleyerek işlemleri gerçekleştirmeleri, veri işleme faaliyetine ilişkin Kanun’da öngörülen ilkelere mutlaka riayet etmeleri, idari ve teknik tedbirleri eksiksiz bir şekilde alması ve uygulaması, önümüzdeki süreçlerde KVKK tarafından uygulanacak idari yaptırımlara maruz kalmamaları açısından da önem arz etmektedir.
Kaynak: KVK Kurumu.