Kiralananın Gösterilmesine Katlanma Borcu ve ihlali Halinde Hukuki Başvuru Yolu
Yazar: DEMET CEYLAN DEMİRCAN
Bu çalışmamızda, “Kiralananın Gösterilmesine Katlanma Borcu ve ihlali Halinde Hukuki Başvuru Yolu“na ilişkin esaslarını ayrıntılarıyla ele alacağız.
Kiralananın Gösterilmesine Katlanma Borcu ve ihlali
Borçlar Kanunu’nun 319. maddesinde; “Kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlüdür. Kiraya veren, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını göz önünde tutmak zorundadır.” hükmü yer almaktadır.
Kanun maddesi bu yönde olmasına rağmen uygulamada kiraya verenin önceden bildirimde bulunmasına rağmen kiracıların, kiralanan mecuru satış ya da sonraki kiralama için üçüncü şahıslara gösterilmesini engellemeleri ile karşılaşılmaktadır.
Böyle bir durumda kiraya veren tarafından hangi hukuki yollara başvurulacağına dair belirsizlik söz konusudur. Kiracı’nın Borçlar Kanunu’nun 319. maddesine aykırı hareket etmesi ve kiralananın satış ya da sonraki kiralaması için gelen üçüncü şahıslara hiçbir haklı gerekçesi olmaksızın kiralananı görmesine engel olması durumunda; ‘Satılmak İstenen Mecurun Müşterilere Gösterilmesi Konusunda Çıkan Muarazanın Giderilmesi Davası’ açılması gerekmektedir.
Muarazanın Meni Davası, kiralanan taşınmazın bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesinde açılmalıdır, çoğu zaman uygulamada bu davalar Değişik İş olarak açılmakta ise de, işbu davaların niteliği gereği sonucunda bir eda hükmü içermesi bakımından esas kaydı ile açılarak incelenmeli ve duruşmalı olarak neticelendirilmelidir.
T.C. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin E. 2006/14139, K. 2007/822 sayılı 30.1.2007 tarihli kararında, uyuşmazlık, davalıya kiralanan ancak davacı tarafça satılmak istenen mecurun müşterilere gösterilmesi konusunda çıkan muarazanın meni talebinden kaynaklanmaktadır. Mahkemece, mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak, ekonomik koşullar, taşınmazın bulunduğu yer, taşınmazın nitelikleri vs. özellikler değerlendirilerek ne kadar sürede satılabileceği tespit edilerek, mecurun gösterimine bu süre ile sınırlı olarak izin verilmesi gerektiği’ hüküm altına alınmıştır.
